جنس شن و ماسه
جنس شن وماسه
تقریباً جنس شن و ماسه طبیعی در اختیار ما نیست و ممکن است از همه نوع سنگی در آن وجود داشته باشد.ولی در مورد شن و ماسه شکسته،حق انتخاب بیشتری داریم.البته جنس این نوع شن و ماسه هم کاملاً در اختیار ما نیست ولی در موقع استقرار سنگ شکن ها و سایر ادوات تهیه شن و ماسه می‌توان معادن تهیه سنگ را مورد مطالعه قرار داده و نوع سنگ را تعیین کرد.البته در مورد استقرار محل سنگ شکن ها نیز محدودیت هایی داریم از جمله فاصله آن تا محل مصرف و همچنین مالکیت معدن. به هرحال بهترین سنگ برای تهیه شن و ماسه سنگ های گرانیت و سیلیسی می باشد و بطور کلی هر قدر سنگ متراکم تر بوده و وزن مخصوص آن بیشتر باشد برای تهیه شن و ماسه جهت مصرف در بتون یا راه سازی بهتر است. سنگهای انتخاب شده باید یک دست بوده،فاقد رگه‌های خاکی باشد و وزن مخصوص آن نباید از 5/1 گرم بر سانتی متر مکعب کمتر باشد.این سنگها نباید پوک و یا پوسیدگی موضعی داشته باشند،نباید در فعل و انفعالات شیمیایی سخت شدن سیمان ازخودواکنش نشان داده ودر این فعل وانفعالات شرکت نماید،در مجاورت آب نبایدتغییرشکل و حجم بدهد، به عبارت دیگر نفوذ آب در آن نباید موجب متلاشی شدن دانه بشود،از طرفی جذب آب آن نباید آن قدر کم باشد که مانع نفوذ آب ملات در آن شده و در نتیجه موجب نچسبیدن دانه‌ها به یکدیگر بشود. زیرا همان طوری که می‌دانیم آجر یا موزائیک خاصیت مکندگی آب دارد و ضمن آنکه آب ملات رامی مکد مقداری از چسب ملات را بخود جذب می‌کند و این چسب به داخل قطعه نفوذ کرده و آنرا به ملات می‌چسباند حال اگر خاصیت مکندگی دو قطعه که قرار است به هم بچسبند از مقدار معینی کمتر باشد آب ملات و چسب آن ( سیمان،گچ،آهک ) در قطعه‌ها نفوذ نکرده و آنها را به هم نمی‌چسباند.شن و ماسه باید در مقابل عوامل جوی مانند گرما و سرما و یخ زدگی مقاوم باشد و همچنین باید در مقابل سایش و ضربه و سایر نیروهای وارده بر سازه مقاومت نماید.سنگها نباید آلوده به خاک رس،لای و سایر ریز دانه‌ها باشند و همچنین باید از استفاده سنگ گچ و انیدریت و کلیه سولفات ها در تهیه شن و ماسه خودداری نمود.برای انتخاب سنگ جهت شن و ماسه باید توجه داشت که این سنگ ها فاقد نمک هایی باشند که روی فولاد اثر می‌گذارد و چنین سنگ هایی نباید مخصوصاً در سازه‌های بتون آرمه مصرف شود.
بزرگی دانه های شن و ماسه
دانه بندی مصالح شنی یکی از مهم ترین عواملی است که بر روی مقاومت و قدرت باربری آن تأثیر دارد.دانه بندی مصالح شنی با انجام آزمایش دانه بندی و رسم منحنی دانه بندی تعیین می شود.دانه بندی مصالح شنی معمولاً با استفاده از الک های با اندازه های 75، 62/5 ، 50 ، 37/5 ، 25 ،19، 9/5 میلی متر و الک های با سوراخ های مربع شکل با شماره های 4، 10، 40، 200 انجام می شود.شماره یک الک مشخص کننده تعداد سوراخ های آن در هر 2/5 سانتی متر (اینچ)است.اصولاً از بکار بردن دانه با ابعاد مختلف آن است که در نهایت دانه بندی ما طوری باشد که دانه های ریزتر فضای بین دانه‌های درشت تر را پر کرده و هر قدر ممکن است قطعه ریخته شده با بتون توپرتر و متراکم تر بوده و دارای وزن مخصوص بیشتری باشد.بزرگی بزرگترین دانه شن و ماسه در سازه های مختلف متفاوت است مثلاًبرای بتون ریزی‌های زیاد مانند بتون سدها و پایه‌های بزرگ پی حتی دانه‌هایی با بزرگی 25 سانتی متر را هم انتخاب می‌نمایند و برای پی سازی در ساختمانهای بتونی می‌توان از دانه‌هایی حداکثر با بزرگی دانه تا 0/8 سانتی متر استفاده کرد به هرحال بزرگی دانه نباید طوری باشد که در بتون ناهمگنی به وجود بیاورد به این منظور عدد تقریبی زیر را تعیین نموده و می‌گویند بزرگترین دانه شن نباید از 1 کوچکترین بعد قطعه بزرگتر باشد البته این بدان معنی نیست که اگر بخواهیم مثلاً سدی به طول 200 مترو عرض 16 متر بسازیم در بتون آن می‌توانیم سنگ هایی به بزرگی 4 متر استفاده نمائیم زیرا در اولین برخوردار می توانیم حس کنیم استفاده از چنین سنگی در بتون موجب ناهمگنی و متلاشی شدن آن خواهد گردید و این سنگ مانند یک گره در چوب،در سازه عمل خواهد کرد.
